ILVO BOUWT ENERGIEFLEXIBELE, KLIMAATNEUTRALE ONDERZOEKSSTAL VOOR PLUIMVEE

Eerstesteenlegging van het Pluimvee Innovatie Centrum door minister Brouns

Op vrijdag 9 mei 2025 legde Vlaams minister van Omgeving en Landbouw Brouns officieel de eerste steen van het Pluimvee Innovatie Centrum, een gloednieuwe ILVO-onderzoeksstal voor pluimvee. In deze stal zullen de nieuwste technieken geïmplementeerd worden waardoor bijkomende opportuniteiten gecreëerd worden voor het vleeskuikenonderzoek, zowel in kader van onderzoeksprojecten als van initiatieven met derden. Bijkomend mag deze proefstal zich ook de eerste klimaatneutrale én energieflexibele onderzoeksstal noemen in België. Kom in dit artikel te weten hoe deze proefstal is opgebouwd en hoe de verwarming en elektriciteit geregeld worden.

Pluimvee aan de beurt

ILVO, het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek beschikt over ongeveer 20.000 m² aan proefstallen met diverse mogelijkheden tot co-creatief onderzoek bij zowel rundvee, varkens als pluimvee. Nadat ILVO in 2014 samen met UGent en HoGent een hoogtechnologische Varkenscampus oprichtte en er in 2015 een nieuwe ILVO-melkveestal werd gebouwd, is het nu de beurt aan een opwaardering van de bestaande pluimveesite aan de Burgemeester Van Gansberghelaan te Merelbeke-Melle. Om het Pluimvee Innovatie Centrum (PIC) te kunnen bouwen, werden nu reeds vijf oude energieverslindende vleeskuikenstallen afgebroken; de afbraak van een zesde stal volgt eens het PIC in gebruik genomen wordt.

_{De eerstesteenlegging van het Pluimvee Innovatie Centrum door Vlaams minister van Omgeving en Landbouw Brouns vond plaats onder een stralende zon en in aanwezigheid van heel wat prominenten.}

 

9 ‘standaard’compartimenten

De nieuwe proefstal zal 70 meter lang en 41 meter breed zijn en is vergund voor maximaal 14.000 vleeskuikens. Naast een vergaderzaal, enkele multifunctionele ruimtes en het hygiënesas met douches bevat het PIC negen ‘standaard’ compartimenten, waar licht en klimaat afzonderlijk gestuurd kunnen worden. Elk compartiment heeft zijn eigen toegangspoort langs waar voeder en materiaal binnengebracht kunnen worden. De ruimte voor de kuikens zelf zal telkens ingedeeld worden in 24 kleinere hokken (pens) waarin max. 30 vleeskuikens gehuisvest zullen worden. De wanden van deze hokken zijn echter modulair waardoor hokgrootte makkelijk aangepast kan worden in functie van het onderzoek. Men kan zelfs overgaan tot volledige grondhuisvesting waarbij dan max 2.000 vleeskuikens gehuisvest kunnen worden over het gehele compartiment.

4 ‘concept’compartimenten

Aan de andere kant van de stal bevinden zich nog vier concept-compartimenten. Deze bevatten natuurlijk daglicht, een wintertuin en toegang tot een vrije uitloop. Alternatieve concepten zullen hier bestudeerd worden in groepen van ca. 150 vleeskuikens. Gedacht wordt aan trager groeiende vleeskuikens, optimalisatie van de inrichting van wintertuin en uitloop, reguliere kuikens met extra’s (zoals daglicht) en een simulatie van bio-onderzoek. Deze compartimenten zijn volledig fysisch gescheiden van de rest van de stal om sanitaire risico’s te vermijden. Er is een afzonderlijke toegang en er zijn geen doorgangen voorzien naar de rest van de stal.

_{Het Pluimvee Innovatie Centrum (PIC) van ILVO is een klimaatneutrale én energieflexibele onderzoeksstal voor vleeskuikens en kalkoenen. Op het dak liggen PVT-panelen die meer dan 250 kWp zullen opleveren. In het rechtse deel op de foto bevinden zich 9 standaardcompartimenten. Bemerk links achteraan ook de vrije uitloop, gekoppeld aan de 4 conceptcompartimenten}

 

Nieuwe onderzoeksopportuniteiten

In het PIC zullen meer onderzoeksmogelijkheden gecreëerd worden, zoals rond wateronderzoek. De wateropname zal opgevolgd kunnen worden en er is toegang voorzien tot drie soorten water (nl. putwater, stadswater en regenwater). Ook het emissie-onderzoek wordt uitgebreid met mogelijkheid tot end-of-pipe metingen in de proefstal. De inkomende lucht zal ook geconditioneerd worden via verschillende luchtgroepen. Verder is voorzien dat proeven in kader van hitte- en koudestress ingepland kunnen worden. Uiteraard kunnen ook digitale en roboticasystemen getest worden in het PIC. Ook kalkoenenonderzoek kan er plaatsvinden.

Voeder-, water- en managementstrategieën

Voorts blijven de onderzoeksmogelijkheden zich net als vroeger toespitsen op o.a. de impact van voeder-, water- en managementstrategieën op diergedrag, diergezondheid, emissies, excreties en vleeskwaliteit. Het optimaliseren van voedersamenstelling, voederbehoeftes, valorisatie van alternatieve additieven en/of grondstoffen (zoals algen, microbieel eiwit of circulaire reststromen) zullen nog steeds bestudeerd worden. Bijkomende troef hierbij is de bouw van een nieuwe ILVO Feed Pilot (gestart in voorjaar). Deze hoogtechnologische voederfabriek zal meer mogelijkheden bieden waardoor met de nodige precisie ingewikkelde proefvoeders ontwikkeld kunnen worden.

_{De kleinvee-onderzoeksgroep van ILVO heeft lang moeten wachten op de nieuwe proefstal en kijkt nu volop uit naar het moment wanneer deze in gebruik zal genomen worden.}

 

Energieflexibel

De innovatie van het PIC zit hem in de combineerbaarheid van verschillende duurzame (hernieuwbare energie-) technieken. Een energiemanagementsysteem zal automatisch de beste (combinatie) van energie- en warmtebronnen kiezen, gesteund op weers- en gebouwmodelvoorspellingen, beschikbaarheid van zelfopgewekte elektriciteit, (lage) netprijzen of het vermijden van energiepieken. Met deze flexibele sturing kan ILVO bijdragen aan de energietransitie in Vlaanderen.

Technieken

Er zijn drie warmtebronnen voorzien waarvan de warmtepomp gebruik zal maken, nl. 1) geothermie (diepteboringen); 2) thermische energie (fotovoltaïsche-thermische panelen (PVT of hybride zonnepanelen) op het dak) en 3) restwarmte (gerecupereerd uit de luchtwasser). De verwarming wordt geregeld via enerzijds vloerverwarming en anderzijds twinbuizen aan de zijwanden. De inkomende ventilatielucht wordt geconditioneerd (gekoeld of verwarmd) via luchtgroepen met verwarmings- en koelingselementen. Wat de elektriciteit betreft, zal het PIC aan zelfproductie doen (via de PVT-panelen van meer dan 250 kWp) en zal er ook thermische opslag van energie gebeuren via een waterbuffer van 50 m³. Hierdoor kunnen de pieken van de energieproductie afgevlakt of uitgesteld worden naar de meest gunstige momenten. Ingeval de elektriciteit niet kan afgedekt worden door zelfvoorziening via de zonnepanelen, zal groene stroom aangekocht worden via het Vlaams Energiebedrijf (VEB).

Klimaatneutraal

Volledig energie-autonoom is het PIC dus niet gezien dit té duur zou uitkomen en dit ook niet per se nodig is. Belangrijk was om met de stal een bijdrage te kunnen leveren in de energietransitie en de mogelijkheid te hebben om flexibel om te gaan met elektriciteitspieken. Hierdoor wordt het elektriciteitsnet niet nog extra belast, en kan zelfs door de productie te verschuiven ook meegeholpen worden om het net in balans te houden. Klimaatneutraal is de stal wel. Fossiele brandstof wordt in het gebouw NIET gebruikt. Voor de uitwerking van het concept kon ILVO rekenen op begeleiding en ondersteuning (ook financieel) van het ‘Programma Innovatieve Overheidsopdrachten’ (PIO) bij VLAIO.

Besluit

Het Pluimvee Innovatie Centrum (PIC) kan als ‘proof of concept’ beschouwd worden, waarbij zowel dier- als omgevingsgerelateerd onderzoek kan uitgevoerd worden met de nieuwste technieken en i.s.m. verschillende onderzoeks- en/of privé-partners. ILVO zet hiermee blijvend in op de ondersteuning van een bloeiende, Vlaamse pluimveesector.

Auteurs: Karolien Langendries (Pluimveeloket) - Evelyne Delezie, Marta Lourenço, Gerlinde De Vogeleer & Pieter Leus (ILVO), op basis van ILVO-persbericht
Publicatiedatum: juni 2025